Geschiedenis

De Hervormde Gemeente

Wat de oorsprong is geweest van de kerkelijke gemeente in Borger is niet duidelijk. Vermoedelijk is zij de eerste dochterkerk geweest van de parochiekerk van Anloo. We praten dan over de Middeleeuwen. Naar alle waarschijnlijkheid was de eerste kerk gewijd aan Willibrord (de eerste bisschop van Utrecht). Dat zou erop kunnen wijzen dat de kerk veel ouder is geweest dan de oudste vermelding van haar bestaan (die stamt van rond 1330). In de bronnen is er in 1327 voor het eerst sprake van een pastoor in Borger die de naam Johannes droeg. Rond 1600 werd in Drenthe de Hervorming doorgevoerd (lees: opgelegd!). Dan doet ook de eerste predikant zijn intrede in Borger: ds. Alexander Tillekink.

Armoe troef…

In de beginjaren van de Hervormde Gemeente was het ‘armoe troef’, zowel wat betreft het leven van de gemeente (te weinig ambtsdragers, te weinig leden) als voor wat betreft de financiën (het was een zgn. startgemeente voor predikanten).
In de 19e eeuw werd in Drouwenerveen een kleine kerk gebouwd omdat voor de gemeenteleden die daar woonden de afstand tot het kerkgebouw in Borger wel erg groot was.

Evangelisatievereniging Maranatha in Eesergroen

Eesergroen en Eeserveen waren in de 19e eeuw gebieden waar bijna niemand woonde. De mensen bleven veelal bij elkaar wonen in de dorpen. Alleen de allerarmsten trokken wel naar de buitengebieden waar men dan in zelfgemaakte hutten ging wonen. Het was algemeen bekend dat in Eesergroen–Eeserveen armoede heerste. De gezinnen waren vaak groot in tegenstelling tot het inkomen. Daar kwam verandering in aan het eind van de 19e eeuw, want zo rond 1880 begon men met de ontginning van het veengebied. De synode van de Hervormde Kerk was destijds van mening dat in dergelijke gebieden het evangelie gebracht moest worden. Daartoe werden mensen opgeleid tot zogenaamde bijbelcolporteurs. Ze werden op pad gestuurd met een aantal Bijbels om ze in die gebieden te verkopen (degene die dat niet kon betalen kreeg een exemplaar gratis) en het evangelie te brengen. In Borger woonde op Hoofdstraat 79 ook een bijbelcolporteur, de heer Bakker. Hij kwam destijds ook in Eesergroen-Eeserveen en vond er vooral in Eesergroen nogal wat aanhang. Men besloot om kerkdiensten te houden onder leiding van de heer Bakker in de boerderij van de fam Beuker. Ook werden de diensten wel gehouden in de boerderij van de fam Abbingh. De heer Bakker was alleen bevoegd om het Woord te verkondigen. De sacramenten (Doop en Avondmaal) mocht hij niet bedienen. De diensten liepen zo goed dat men besloot een kapel te bouwen. Er werd 15 are grond gekocht van de fam. Abbingh en hier werd in 1917 een kapel op gebouwd. Er was toen weinig contact met de Hervormde Gemeente in Borger. Als er gedoopt moest worden dan ging men naar Schoonoord en ook vierde men daar het Heilig Avondmaal. Tijdens de oorlog (1940-1945) gingen ook gereformeerden in de kapel ter kerke en ook namen zij deel aan het verenigingsleven dat vanuit de kapel werd georganiseerd. Na de oorlog vond er een geleidelijke verandering plaats, mede door de nieuwe kerkorde (1951) die meer eenheid binnen de Hervormde Kerk moest bewerkstelligen. Dit had tot gevolg dat er geleidelijk aan wederzijds toenadering werd gezocht tussen de Hervormde Gemeente van Borger en “Maranatha”, de evangelisatievereniging in de kapel van Eesergroen. Het uiteindelijk gevolg was dat er een samenwerking op gang kwam tussen de Hervormde Gemeente, die een vrijzinnige signatuur had, en de rechtzinnige Evangelisatievereniging. Geleidelijk aan werden er afspraken gemaakt over het gebruik van de kerk en de kapel (1961).

Fusie

In 1975 kwam er een fusie tot stand tussen de Hervormde Gemeente en de Evangelisa tievereniging. De laatste kerkdienst in de kapel werd gehouden op zondag 28 september 1975. De zondag daarop volgend, 5 oktober 1975, werden 3 bestuursleden van de Evangelisatievereniging bevestigd als ambtsdrager in de Hervormde Gemeente.

De laatste tientallen jaren heeft alleen de kerk aan de rotonde -midden in het dorp- als ruimte voor de erediensten gefunctioneerd. De beide andere gebouwen (de Kapel in Eesergroen en het Kerkje in Drouwenerveen) zijn in de zeventiger en tachtiger jaren van de 20-ste eeuw afgestoten. De kerk op de rotonde is wel de oudste van ons dorp, maar niet de eerste. De toren (opgetrokken uit kloostermoppen op een fundament van zware veldkeien) stamt uit de 14-de eeuw. Daar heeft een kerk bij gestaan die halverwege de 17-de eeuw is gerestaureerd. In 1824 moest, vanwege de bouwvallige staat, op last van de Gouverneur van Drenthe dat gebouw worden afgebroken. Er werd een nieuwe kerk gebouwd, het huidige godshuis. De gevelsteen aan de straatzijde herinnert nog aan die nieuwbouw. Daarop staat de tekst ‘Door hulp van God en met vleitige hand bragt men in 1826 deze kerk weer tot stand’. In 1975 vond een grondige en ingrijpende restauratie plaats in het kader van de realisatie van het Ontmoetingscentrum. Het kerkgebouw werd aan de burgerlijke gemeente verkocht voor f. 1,00, en de nieuwe eigenaar nam de kosten voor restauratie en modernisering op zich. De kerkelijke gemeente (die eigenaar bleef van het Freitag-orgel en van enige kerkelijke attributen zoals liederenborden, collectestokken en offerblok) werd vanaf dat moment ‘eerste huurder’. Dat houdt in dat de ruimte beschikbaar bleef voor de zondagse erediensten en voor rouw- en trouwdiensten. Voor allerlei activiteiten buiten de kerkdiensten om werd een regeling getroffen voor het gebruik van de diverse ruimtes in het Ontmoetingscentrum. De glas-in-loodramen dateren van betrekkelijk recente datum: twee werden er in 1939 geschonken door de toenmalige secretaris van de kerkenraad, dhr. Steven Mulder (voorstellingen: Petrus/Samaritaanse vrouw), één werd geschonken door ouders van de (70) kinderen uit Alblasserdam en Ridderkerk die in de honger winter 1944-’45 gastvrij onthaal vonden in Borger (Barmhartige Samaritaan, met de gemeentewapens van beide plaatsen). En de vierde werd in 1956 aangeboden door ds. D. Mulder ter gelegenheid van zijn 25­jarig ambtsjubileum.

Gereformeerde Kerk

De geschiedenis van de Gereformeerde Kerk hier ter plaatse is samen te vatten met de letters: VVV. Ze staan voor Vertrouwen, Verwachting, Volharding. Als we naar het begin van de Gereformeerde Kerk kijken in 1835, dan is uit de notulen van die tijd te proeven hoe een sterk gevoel van Vertrouwen de keuze heeft bepaald om als ‘Afgescheidene Gereformeerde gemeente’ te gaan beginnen. (Voor bijzonderheden, zie: I. ‘t Hart/N. van Huizen, ‘De verwachting blijft’, uitgegeven ter gelegenheid van 150 jaar Gereformeerde Kerk te Borger.) In 1841 werd in de hof van Berend Diemer naast zijn huis een kerkje gebouwd (hoek Hunebedstraat/Kleine Brinkstraat). Later, in 1897, verrees op een andere plek een nieuw kerkgebouw. In 1961 werd de 1e steen gelegd voor een totaal nieuw kerkgebouw (en in 1980 de 2e steen voor een aanzienlijke uitbreiding en aanpassing van de kerk uit 1961). Ook de gemeente zelf ging in die ruim 150 jaar door een veranderingsproces heen. Veranderingen die niet konden uitblijven, maar die velen op diverse momenten ook pijn en moeite kostten. Kenmerkend voor de Gereformeerde Kerk waren de jaarlijkse huisbezoeken bij alle leden van de kerk. Door velen positief gewaardeerd, door anderen getypeerd als hinderlijke bemoeizucht (ook al werd dat niet zo openlijk uitgesproken)!

Kerk-zijn ging en gaat ook gepaard met talloze vergaderingen. In de beginjaren gebeurde dat onder primitieve omstandigheden: bij petroleumlicht en turfvuur. Slechte verlichting, vooral ‘s winters. Bij voorkeur vergaderde men met lichte maan. Ds. Bronsema was in die tijd beroepen op een salaris van fl.600 per jaar + 15 mud aardappelen en turf.

Dominees kwamen en gingen en velen lieten hun ‘sporen’ na. Ds. Franssen kwam met het idee om de bijbelwoorden ‘Ik ben de Goede Herder’ aan te brengen op het kerkgebouw, en die naam (‘Goede Herder kerk’) draagt het gebouw nu na de federatie-vorming. Ds. de Lange vervaardigde destijds de preekstoel en het overige liturgische meubilair.

Protestantse Gemeente Borger

In vervolg op de voorgaande historische overzichten iets over de nog jonge Protestantse Gemeente Borger. In 1985 werd door de beide kerkenraden een intentieverklaring getekend om op termijn te komen tot een samenwerkingsverband. Dit werd ingegeven door het SoW-proces zoals dit zich landelijk begon te ontwikkelen. Vele jaren van voorzichtig aftasten en “proeven” hebben tot gevolg gehad dat op 8 juni 2003 op feestelijke wijze (het was Pinksterfeest) handtekeningen werden geplaatst onder een federatieovereenkomst. De federatie was het voorportaal van de fusie tussen de Hervormde Gemeente en de Gereformeerde Kerk. De fusie vond plaats op 1 januari 2007. Sinds deze dag heet onze gemeente Protestantse Gemeente Borger. Het geografisch gebied van onze gemeente strekt zich uit over de volgende dorpen: Borger, Buinen, Bronneger, Bronnegerveen, Drouwen, Drouwenerveen, Ees, Eesergroen, Ellertshaar, en Westdorp. In omliggende dorpen wonen een aantal gemeenteleden die via de zgn. perforatieregeling bij onze gemeente betrokken zijn. Ook in verpleeg- en verzorgingshuizen op grotere afstand verblijven gemeente­leden die zich bij ons kerkelijke leven betrokken willen blijven voelen.

2008 was het jaar van vernieuwing. In februari werd begonnen om de verbouwplannen uit te voeren. De Goede Herderkerk werd gerenoveerd en het Anker werd uitgebreid.  De gemeente heeft op verschillende manieren de handen uit de mouwen gestoken om de kosten binnen de perken te houden. Het resultaat, zowel in materieel als in geestelijk opzicht, mag er zijn. Een andere vernieuwing was de komst van ds K.A.Jager vanuit Swifterbant in de plaats van ds R.Kleijer die in 2007 naar Hummelo vertrok.